Friedrich Froebel (1782-1852)
Tiểu sử và học vấn
Froebel sinh năm 1782 ở một ngôi làng thuộc Oberwebach, Thuringia, Đức, tuổi thơ của ông là một giai đoạn đầy khó khăn do mẹ ông mất sớm, cha bỏ rơi, ông được một người bác nhận nuôi.
Sau khi tốt nghiệp đại học, ông nhận được một công việc ở khoa lâm nghiệp, ĐH Bamberg. Sau đó ông giảng dạy ở Frankfurt, niềm tin mạnh mẽ vào tôn giáo đã đưa ông đến với giáo dục.
Để chuẩn bị cho việc giảng dạy ở Frankfurt, hiệu trưởng trường đã sắp xếp cho Froebel - lúc ấy mới 24 tuổi - tham gia một khóa học ngắn với Johann Henrich Pestalozzi ở Yverdon. Froebel tin rằng quan điểm của Pestalozzi trong việc tôn trọng phẩm chất của những đứa trẻ và sự sáng tạo của môi trường học an toàn về mặt cảm xúc là những yếu tố giáo dục vô cùng quan trọng mà ông muốn kết hợp vào việc giảng dạy của mình.
Ông cũng bị mê hoặc bởi những bài học về số học, hình thái và tên tuổi của Pestalozzi – những thứ đã trở thành nền tảng cho việc thiết kế các giáo cụ mầm non sau này.
Từ năm 1810-1812, Froebel học ngôn ngữ và khoa học ở ĐH Göttingen. Ông đặc biệt quan tâm tới địa chất và khoáng vật học.
Từ năm 1812-1816, Froebel học về khoa học khoáng sản với giáo sư Christian Samuel Weiss (1780–1856) ở ĐH Berlin. Ông tin rằng, quá trình kết tinh – chuyển từ dạng đơn giản sang dạng phức tạp – phản ánh một quy luật phổ quát của vũ trụ, là thứ chi phối sự trưởng thành và phát triển của con người.
Năm 1816, Froebel thành lập Viện giáo dục toàn cầu Đức ở Griesheim. Ông chuyển Viện tới Keilhau vào năm 1817 – nơi mà nó hoạt động cho tới năm 1829.
Năm 1831, Froebel thành lập một viện ở Wartensee, Thụy Sỹ, sau đó chuyển trường tới Willisau. Ông tiếp tục điều hành một trại trẻ mồ côi và một trường nội trú ở Burgdorf.
Năm 1837 Froebel trở về Đức thành lập một trường học giáo dục sớm kiểu mới - một khu vườn của trẻ, hay còn gọi là trường mầm non (Kindergarten).
Tại sao lại là "Khu vườn", Froebel giải thích rằng "Khu vườn là nơi giao tiếp giữa trẻ em và thiên nhiên, là một phần không thể tách rời của cơ sở giáo dục. Trẻ em giống như cỏ cây, cần chăm sóc khéo léo."
Triết lý mầm non của Froebel
Những trường mầm non đầu tiên được thành lập ở Đức. Ảnh minh họa
Froebel tin rằng trường mầm non nên tập trung vào hoạt động vui chơi. Đây là quá trình mà ông tin rằng trẻ sẽ thể hiện những suy nghĩ, nhu cầu và mong muốn sâu thẳm của mình. Sự nhấn mạnh của Froebel vào hoạt động vui chơi đối nghịch với quan điểm truyền thống vẫn phổ biến trong suốt thế kỷ 19, cho rằng vui chơi – một hình thức của sự nhàn rỗi và lộn xộn – là một yếu tố không có giá trị trong cuộc sống của con người.
Với Froebel, vui chơi tạo điều kiện cho quá trình tóm lược văn hóa, sự bắt chước những hành động nghề nghiệp của người lớn và sự xã hội hóa của trẻ. Ông tin rằng, nhân loại, trong lịch sử của mình, đã trải qua những kỷ nguyên lớn của sự phát triển văn hóa. Theo thuyết tóm lược văn hóa của Froebel, mỗi cá nhân đều lặp lại kỷ nguyên văn hóa chung trong quá trình phát triển của mình.
Qua hoạt động vui chơi, trẻ giao tiếp và bắt chước các hoạt động kinh tế và xã hội của người lớn, từ đó trẻ sẽ được dẫn dắt từ từ vào một thế giới rộng lớn hơn. Trường mầm non cung cấp môi trường khuyến khích trẻ tương tác với những đứa trẻ khác dưới sự hướng dẫn của một giáo viên đầy tình yêu thương. Ông tin rằng giáo viên phải là những người hội tụ đầy đủ những phẩm chất cao quý vì họ sẽ là tấm gương cho trẻ. Ngoài ra, giáo viên dạy trẻ cũng phải là những người nhạy cảm, cởi mở và dễ gần. Froebel mở trường mầm non cho các trẻ thuộc mọi tầng lớp xã hội và không phân biệt giàu nghèo - một khái niệm vốn không mấy phổ biến trong xã hội thời đó.
Ảnh hưởng đến giáo dục mầm non
Phương pháp của Froebel đã truyền cảm hứng và cung cấp nhiều tư liệu cho các công trình nghiên cứu của Maria Montessori, Rudolf Steiner và những người khác. Họ đã áp dụng các ý tưởng và điều chỉnh các tài liệu của ông cho phù hợp với công việc của họ. Trướcthời của Friedrich Froebel, phần lớn trẻ em không được học tập. Froebel là người đầu tiên nhận ra rằng não bộ phát triển đáng kể trong khoảng thời gian từ 0 – 3 tuổi. Phương pháp của ông kết hợp nhận thức về sinh lý học của con người và sự công nhận rằng chúng ta, ở bản chất của chúng ta, là những sinh vật sáng tạo. Khi giáo dục sớm cho trẻ được áp dụng rộng rãi, đó là điểm khởi đầu tự nhiên cho những đổi mới tiếp theo. Cả Montessori và Steiner đều thừa nhận sự biết ơn của họ đối với Froebel, ngoài ra các phương pháp giáo dục sớm của ông cũng ảnh hưởng đến các phương pháp giáo dục của Reggio Emilia, Vygotsky và các phương pháp sau này.
Bộ đồ chơi Gabe
Gabe
Bộ đồ chơi giáo dục Gabe ban đầu được phát triển cho trường mẫu giáo của Froebel. Ông đã phát triển bộ đồ chơi Gabe của mình như một công cụ, để đánh thức và phát triển nhận thức của con trẻ về các yếu tố phổ biến được tìm thấy trong tự nhiên thông qua những thứ vô tri vô giác
Trong trường học của Froebel, chương trình học là gồm các trò chơi, bài hát, câu chuyện và vật dụng thủ công để kích thích trí tưởng tượng và phát huy các kỹ năng thể chất và trí não của trẻ. Vật dụng trong lớp học được chia làm hai thể loại: “Gift – Quà tặng” (Bộ đồ chơi Gabe) và “ Occupation - Nghề nghiệp”. Theo đó, “Quà tặng” (Bộ đồ chơi Gabe) là những vật dụng mà khi chơi trẻ sẽ biết khái niệm về vật dụng đó. Chẳng hạn, trẻ chơi xe hơi sẽ biết những tính năng của xe hơi...Trong khi đó, “Nghề nghiệp” lại tập cho trẻ tính sáng tạo tự do. Chúng là những thứ mà trẻ có thể dùng để định hình và thao tác theo ý mình như đất sét, cát, dây, chuỗi hạt...Khi dùng các vật dụng này tạo ra những thứ theo ý thích của mình, trẻ sẽ được giáo viên giải thích rõ ý nghĩa.
Bộ đồ chơi Gabe